نحوه شکایت از تهمت و افترا

در جامعه امروز، آبرو و اعتبار اجتماعی یکی از با ارزش ترین سرمایه های هر فرد به شمار می رود. گاهی ممکن است این سرمایه به واسطه سخنان یا نوشته های نادرست و بی پایه، مورد خدشه قرار گیرد. تهمت و افترا از جمله جرایمی هستند که نه تنها وجهه اجتماعی فرد را تخریب می کنند، بلکه می توانند آثار روانی عمیقی بر زندگی شخص داشته باشند. آشنایی با شکایت از تهمت و افترا به شما این امکان را می دهد که در صورت مواجهه با این جرایم، مسیر درست را از همان ابتدا طی کنید، مدارک لازم را جمع آوری کرده و با آگاهی از مراحل قانونی، شانس موفقیت خود را افزایش دهید.

قانون ایران این اعمال را جرم انگاری کرده و برای آن ها مجازات هایی مانند حبس، جزای نقدی یا شلاق تعزیری در نظر گرفته است. با این حال، بسیاری از افراد با روند قانونی پیگیری چنین مواردی آشنا نیستند و همین موضوع باعث می شود یا دیر اقدام کنند یا در مسیر شکایت مرتکب اشتباهاتی شوند که نتیجه پرونده را تحت تأثیر قرار می دهد. در ادامه این مطلب، گام به گام مراحل شکایت را توضیح خواهیم داد تا بتوانید با قدرت و اطمینان از حقوق خود دفاع کنید.

 

مراحل شکایت از تهمت و افترا

فرآیند شکایت از تهمت و افترا چند مرحله مشخص دارد که باید به ترتیب طی شوند. بی توجهی به هر مرحله می تواند باعث طولانی شدن یا حتی رد شدن شکایت شود. لازم است بدانید برای طی کردن این مراحل بهتر است با وکیل کیفری در  کرج پیش بروید.

ثبت نام در سامانه ثنا

اولین قدم برای طرح هر شکایت کیفری، ثبت نام در سامانه ثنا است. این سامانه برای احراز هویت الکترونیکی و دریافت ابلاغیه های رسمی قضایی استفاده می شود.

• می توانید از طریق وب سایت سامانه یا با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نام کنید.
• مدارک لازم شامل کارت ملی و شناسنامه است.
• پس از ثبت نام، نام کاربری و رمز عبور اختصاصی دریافت می کنید که برای تمام مراحل بعدی مورد استفاده قرار می گیرد.

تنظیم شکواییه برای شکایت از تهمت و افترا

در این مرحله، باید متن شکواییه خود را تهیه کنید. این متن باید شامل اطلاعات کامل طرفین، شرح دقیق ماجرا، زمان و مکان وقوع جرم، و دلایل و مستندات باشد.

• بهتر است شکواییه با زبان رسمی و اصطلاحات حقوقی نوشته شود.
• در شرح ماجرا، جزئیات را به گونه ای بنویسید که ابهامی برای مرجع قضایی باقی نماند.
• ضمیمه کردن مدارک مثل پیامک، چت، صدا یا تصویر، و همچنین نام و نشانی شهود اهمیت زیادی دارد.

ثبت شکواییه

پس از آماده شدن شکواییه، باید آن را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت برسانید.

• در این مرحله، مدارک و مستندات را به پرونده ضمیمه می کنید.
• پس از ثبت، شماره پرونده و رسید دریافت می کنید که برای پیگیری های بعدی ضروری است.

ارجاع به دادسرا

پرونده شما پس از ثبت، به دادسرای صالح ارسال می شود. دادسرای صالح معمولاً همان حوزه قضایی است که جرم در آن رخ داده یا محل اقامت متهم در آن قرار دارد.

• دادسرا مسئول بررسی اولیه و جمع آوری ادله است.
• ممکن است در این مرحله از شما یا متهم برای ارائه توضیحات دعوت شود.

تحقیقات دادسرا

در این بخش، بازپرس یا دادیار با بررسی مدارک، شنیدن اظهارات طرفین و شهادت شهود، صحت ادعا را ارزیابی می کند.

• ممکن است نیاز به تحقیقات میدانی یا کارشناسی باشد.
• اگر دلایل کافی وجود داشته باشد، پرونده به مرحله بعد می رود.

صدور قرار یا کیفرخواست

پس از پایان تحقیقات، دادسرا یکی از این تصمیم ها را می گیرد:

• صدور قرار منع تعقیب: اگر دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد.
• صدور کیفرخواست: اگر دلایل کافی وجود داشته باشد، پرونده به دادگاه ارسال می شود.

رسیدگی در دادگاه

در این مرحله، قاضی با بررسی کامل پرونده، استماع دفاعیات طرفین و ارزیابی مدارک، رأی نهایی را صادر می کند.

• در صورت محکومیت، مجازات هایی مانند جزای نقدی، حبس یا شلاق تعزیری اعمال می شود.
• طرفین حق اعتراض به حکم را در مهلت قانونی دارند.

خدمات موسسه حقوقی هدی: وکیل طلاق در کرج 

مدارک لازم برای شکایت تهمت و افترا

برای موفقیت در شکایت از تهمت و افترا، جمع آوری مدارک معتبر و مستند اهمیت حیاتی دارد. بدون ارائه شواهد کافی، حتی اگر واقعه واقعاً رخ داده باشد، اثبات آن در دادگاه دشوار خواهد بود. قانون، بار اثبات جرم را بر عهده شاکی قرار داده و تنها در صورتی که دلایل محکمه پسند ارائه شود، روند رسیدگی ادامه پیدا می کند.

مهم ترین مدارک و مستندات شامل موارد زیر است:

• مدارک هویتی: کارت ملی، شناسنامه و در صورت نیاز وکالتنامه رسمی در صورت داشتن وکیل.

• ادله دیجیتال: پیامک ها، مکاتبات واتساپ، تلگرام، اینستاگرام یا ایمیل که حاوی اتهامات باشد. این مدارک باید از طریق پلیس فتا یا کارشناسان رسمی تأیید شود تا قابلیت استناد داشته باشد.

• تصاویر و ویدئوها: در صورتی که تهمت یا افترا به صورت علنی و در حضور دیگران مطرح شده باشد و ضبط آن در قالب عکس یا فیلم موجود باشد.

• شهادت شهود: افرادی که شخصاً در صحنه حضور داشتند و می توانند محتوای گفته ها یا رفتار افترا آمیز را تأیید کنند.

• گزارش کارشناسان: در مواردی که لازم است اصالت فایل های صوتی یا تصویری تأیید شود، گزارش کارشناسان رسمی دادگستری ارائه می شود.

• مدارک پزشکی یا روان پزشکی: اگر به دلیل این جرم، آسیب روانی یا جسمی دیده اید، ارائه گواهی پزشکی می تواند در تشدید مجازات مؤثر باشد.

مصادیق تهمت و افترا

تهمت و افترا تنها محدود به نسبت دادن یک جرم نیست، بلکه هر گونه اظهارنظر یا انتشار مطلبی که به دروغ اعتبار یا حیثیت فرد را مخدوش کند، می تواند مشمول این جرم شود. شناخت دقیق مصادیق به شما کمک می کند تشخیص دهید آیا رفتار فرد مقابل در دایره قانون قرار می گیرد یا خیر.

برخی از مصادیق رایج در قانون عبارتند از:

• نسبت دادن جرم بدون دلیل: مثلاً گفتن اینکه فردی سرقت کرده یا مرتکب جرم اخلاقی شده است، بدون ارائه مدرک معتبر.

• انتشار شایعه در فضای مجازی: قراردادن پست یا استوری حاوی اتهام در اینستاگرام، تلگرام یا هر شبکه اجتماعی دیگر.

• اظهارات علنی در جمع: گفتن اتهامات بی اساس در محیط کار، جلسات عمومی یا در ملأعام.

• انتشار اسناد جعلی: ارائه یا انتشار اسناد ساختگی برای تخریب وجهه فرد.

در هر یک از این موارد، اگر شاکی بتواند با مدارک معتبر اثبات کند که ادعاها کذب بوده اند، می تواند شکایت از تهمت و افترا را با موفقیت به سرانجام برساند.

خدمات موسسه حقوقی هدی: وکیل ملکی در کرج

شکایت افترا علیه شاکی

گاهی پیش می آید که فردی عمداً و با سوءنیت، شکایت بی اساسی را علیه دیگری مطرح می کند تا او را تحت فشار قرار دهد یا اعتبارش را خدشه دار کند. این اقدام، خود مصداق افترا است و فردی که هدف چنین شکایتی قرار گرفته، می تواند علیه شاکی اولیه، شکایت افترا مطرح کند.

شرایط طرح این شکایت به شکل زیر است:

• اثبات شود شکایت اولیه فاقد ادله کافی و مستند بوده است.
• ثابت شود که شاکی با علم به بی اساس بودن ادعا، شکایت را مطرح کرده است.
• نتیجه پرونده اولیه (مثلاً صدور قرار منع تعقیب) به نفع متهم سابق صادر شده باشد.

مجازات این نوع افترا می تواند شامل جزای نقدی، حبس یا هر دو باشد و قانون در این زمینه سخت گیرانه عمل می کند.

برای اثبات فحاشی چند شاهد لازم است؟

در مواردی که تهمت یا افترا به شکل شفاهی بیان شده و مدرک مکتوب یا تصویری وجود ندارد، شهادت شهود اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند. قانون برای پذیرش شهادت شرایط خاصی تعیین کرده است.

شرایط و تعداد شهود به شرح زیر است:

• حداقل دو شاهد مرد عادل یا یک مرد و دو زن عادل برای اثبات فحاشی یا تهمت شفاهی نیاز است.
• شهود باید شخصاً در محل وقوع جرم حضور داشته و ماجرا را شنیده یا دیده باشند.
• اظهارات شهود باید شفاف، بدون تناقض و با ذکر جزئیات زمان، مکان و گفته ها باشد.
• در صورتی که شهود از بستگان نزدیک طرفین باشند، قاضی ممکن است برای صحت شهادت آن ها حساسیت بیشتری به خرج دهد.

داشتن این تعداد شاهد معتبر می تواند مسیر شکایت از تهمت و افترا را بسیار هموارتر کند، به ویژه در پرونده هایی که هیچ سند دیگری وجود ندارد.

سخن پایانی

تهمت و افترا، نه تنها یک تخلف اخلاقی، بلکه جرمی است که می تواند آثار مخربی بر زندگی شخصی و اجتماعی افراد بگذارد. آگاهی از مراحل و شرایط شکایت از تهمت و افترا، به شما این قدرت را می دهد که در مواجهه با چنین بی عدالتی هایی، مسیر قانونی را با اطمینان و سرعت بیشتری طی کنید.

همان طور که در این مطلب بررسی کردیم، موفقیت در این نوع شکایت به جمع آوری مدارک معتبر، شناخت مصادیق قانونی و در صورت لزوم، استفاده از شهادت شهود بستگی دارد. همچنین نباید فراموش کرد که قانون برای جلوگیری از سوءاستفاده، امکان شکایت متقابل علیه شاکی بی اساس را نیز پیش بینی کرده است.

در نهایت، توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با بهترین وکیل کرج یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید تا از اتلاف وقت، هزینه و انرژی جلوگیری شود. با پیگیری آگاهانه، نه تنها می توانید از حقوق قانونی خود دفاع کنید، بلکه گامی مهم در حفظ حرمت و اعتبار شخصی و اجتماعی تان بردارید.

سوالات متداول در مورد شکایت از تهمت و افترا

1. آیا پیامک یا چت در شبکه های اجتماعی می تواند مدرک تهمت و افترا باشد؟

بله، به شرطی که صحت آن توسط مراجع رسمی مانند پلیس فتا یا کارشناسان دادگستری تأیید شود.

2. اگر تهمت یا افترا در فضای مجازی باشد، کجا باید شکایت کرد؟

پرونده باید در دادسرای ویژه جرایم رایانه ای مطرح شود.

3. آیا می توان هم زمان شکایت افترا و اعاده حیثیت مطرح کرد؟

بله، در صورت اثبات جرم، امکان درخواست اعاده حیثیت و جبران خسارت وجود دارد.

4. اگر شاهد نداشته باشیم، آیا شکایت ممکن است نتیجه بدهد؟

بله، اما باید از سایر ادله مانند اسناد دیجیتال یا گزارش کارشناسان استفاده کنید.

5. آیا در شکایت افترا علیه شاکی، باید حکم قطعی پرونده اول صادر شده باشد؟

بله، معمولاً پس از صدور قرار منع تعقیب یا برائت قطعی می توان شکایت متقابل را ثبت کرد.