تعریف حِسَبه در لغت:

امور حسبی به اموری از احوال شخصی اشخاص اشاره دارد که شامل قیومیت، ترکه میت، غائب مفقودالاثر، محجورین و دیگر موارد مرتبط با آن می‌شود. دادگاه‌ها باید بدون اینکه نیاز به وجود اختلاف و مرافعه بین اشخاص داشته باشد، در این امور رسیدگی کنند و تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند.

تعریف حِسَبه در قانون:

امور حسبی اموری است که دادگاه ها مکلفند نسبت به آن امور اقدام نموده و تصمیمی اتخاذ نمایند بدون اینکه رسیدگی به آن ها متوقف بر وقوع اختلاف و منازعه بین اشخاص و اقامه دعوا از طرف آنها باشد.

بنابراین ضابطه ای که برای تشخیص امور حسبی به نظر می رسد غیر ترافعی بودن این امور است.

ماده 1 قانون امور حسبی به این معنی است که در ابتدا امور حسبی همراه با ترافع و منازعه نیستند، اما در طول انجام کار ممکن است به مرافعه منجر شوند. در واقع، در برخی موارد مانند رسیدگی به حصر وراثت، مرافعاتی که پیش می‌آید ممکن است باعث خروج این موارد از حدود تعریف امور حسبی نشود. به عبارت دیگر، وقوع مرافعه در برخی موارد نباید باعث شناخته شدن امور حسبی به عنوان اموری که باید بدون ترافع و منازعه حل شوند، گردد.

همچنین باید توجه داشت که رسیدگی به امور حسبی موقوف به اقامه دعوی نیست و نباید فرض شود که دادگاه‌ها باید بدون درخواست اشخاص ذینفع در تمام امور حسبی اقدام به رسیدگی کنند.

به عنوان مثال، در صورتی که ترکه‌ای تقسیم نشده باشد، دادگاه ممکن است بدون تقاضای صاحبان حق تقسیم، به تقسیم آن بپردازد. این بدان معناست که دادگاه در این مورد می‌تواند بدون درخواست از طرف افراد مربوطه، تصمیم بگیرد و اقدامات لازم را انجام دهد. این نشان می‌دهد که در امور حسبی، دادگاه ممکن است به نحوی عمل کند که منجر به کشف حقایق جدید شود، حتی اگر تقاضای خاصی از طرف افراد مربوطه وجود نداشته باشد.