ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب ۱۳۷۵، در رابطه با نشر اکاذیب مقرر می‌دارد: «هر کس به قصد اضرار به غیر، یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، به وسیله نامه، یا شکوائیه، یا مراسلات، یا عرایض، یا گزارش، یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء، اکاذیبی را اظهار نماید، یا با همان مقاصد، اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی، تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به غیر وارد می‌شود، یا نه، علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود.»

طبق ماده ۶۹۷ در صورتی که شخصی مرتکب افتراء شده باشد به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا به یکی از آن‌ها بر حسب مورد محکوم می‌شود. اما اگر جرم منافی عفت همچون لواط یا زنا را به دیگری نسبت داده باشد و نتواند آن را در دادگاه اثبات کند، بر اساس این ماده به مجازات جرم قذف که ۸۰ ضربه شلاق است محکوم خواهد شد. اگر هم علیه دیگری امری را نشر دهد که اشاعه فحشا محسوب شود باز هم به مجازات یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود، هر چند انتساب آن را بتواند اثبات کند.

البته ممکن است افترا به صورت عملی نیز باشد که این موضوع در ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی ذکر شده است ؛ به این صورت که هر کس عالما عامدا به قصد متهم کردن دیگری آلات و ابزارهای جرم را که موجب اتهام است در منزل ، جیب ، محل کار دیگری بگذارد یا به نحوی متعلق به او قلمداد کند و در اثر این عمل ، شخص مزبور مورد تعقیب کیفری قرار گیرد ، بعد از صدور قرار منع تعقیب یا اعلام برائت ، مرتکب به مجازات شش ماه تا سه سال حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود ؛ مثل جرم تهمت سرقت.

بر اساس ماده ۷۰۰ قانون مجازات اسلامی نیز اشاره شده است که هر کس با نظم یا نثر یا به صورت کتبی و شفاهی شخص دیگری را هجو نموده و علیه او هجویه ای منتشر کند ، به مجازات حبس از یک ماه تا شش ماه محکوم می شود.

 طبق ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲: هرگاه شاکی ظرف مدت یک سال از تاریخ آگاهی از وقوع جرم اقدام به طرح شکایت کیفری ننماید حق شکایت کیفری وی ساقط میگردد، مقرره قانونی مزبور در حقوق کیفری اصطلاحاً مرور زمان شکایت کیفری نامیده می‌شود.

لازم به ذکر است که هرگاه متضرر از جرم قبل از انقضای مدت مذکور فوت کند و دلیلی بر صرف نظر وی از طرح شکایت نباشد، هر یک از ورثه وی در مهلت شش ماه از تاریخ وفات حق شکایت دارد.

نمونه شکواییه اعاده حیثیت

نمونه شکواییه کیفری  برای جرم افتراء

ریاست محترم ………….

با سلام ؛

احتراما به استحضار می رساند که مشتکی عنه ………….. در تاریخ ……………….. در حضور سایرین علیه اینجانب ………….. اتهاماتی را وارد نموده ولیکن موفق به اثبات آن در مراجع قضایی نشدند و در نهایت دادگاه کیفری حکم بر برائت اینجانب صادر نموده اند . علیهذا اینجانب با استناد به اسناد و مدارک ضمیمه شده ، تقاضای تعقیب و مجازات ایشان را به استناد ماده 697 قانون مجازات اسلامی دارم .

با تشکر و تجدید احترام

نمونه شکواییه کیفری برای جرم نشر اکاذیب

ریاست محترم ………….

با سلام؛

احتراما به استحضار می رساند که اینجانب و مشتکی عنه دچار اختلافاتی شدیم که متاسفانه ایشان با قصد اضرار به اینجانب شایعات و مطالب کذبی را در تاریخ ………… به قصد تشویش اذهان عمومی با استفاده از ……….. انتشار داده اند که به حیثیت و اعتبار اینجانب لطمه شدیدی وارد شده است . علیهذا اینجانب با استناد به اسناد و مدارک ضمیمه شده ، تقاضای رسیدگی و تعقیب ایشان به استناد ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی را دارم.

با تشکر و تجدید احترام